TRUNG TÂM NHẬT NGỮ SANKO VIỆT NAM
Tinh thần Võ Sĩ Đạo của Samurai
04/06/2018
Nhắc đến Samurai người ta nghĩ ngay đến những chiến binh dũng mãnh, không lùi bước trước bất kì một trận chiến nào. Samurai nổi tiếng với “tinh thần võ sĩ đạo”, sự trung thành tuyệt đối với lãnh chúa, ý chí chiến đấu của một chiến binh vĩ đại. Ngày nay, những chiến binh Samurai đã không còn nữa nhưng tinh thần ấy vẫn không hề bị mai một mà ngược lại nó vẫn tồn tại trong mỗi người đàn ông Nhật Bản. Nó dường như đã thấm nhuần trong văn hóa của người Nhật.
Nguồn gốc Samurai
Trong tiếng Nhật, Samurai「侍」được viết bằng chữ Thị. Chữ Thị là chữ được ghép bởi chữ Nhân「人」đứng trước mặt chữ Tự「寺」. Nhân có nghĩa là người, Tự có nghĩa là đền, là chùa, là dinh quan ở. Nhân đứng trước trước cửa dinh quan, cửa chùa nên có ý ám chỉ là người đầy tớ, người hầu đứng bảo vệ cửa quan. Còn Võ sĩ đạo ở trong tiếng Nhật là Bushidou「武士道」.
Trong danh từ quân sự, chúng ta có thể gọi Samurai là người thị vệ, cận vệ. Hiểu như thế thì có lẽ chúng ta mới dễ dàng phân biệt được hai chữ Samurai và Bushidou. Hai chữ này tuy hai mà một và tuy một nhưng lại là hai.
Trở về thời xa xưa, khi mà gạo được xem là lương thực chủ yếu trên những hòn đảo ở phía đông châu Á, khoảng 5000 năm trước. Người ta đã bắt đầu sinh sống bằng nghề nông qua trồng trọt, săn bắn, nuôi gia súc, từng bước làm chủ đất đai, vườn tược. Tập họp lại thành nhóm, con người lập nên những cộng đồng để chia sẻ, trao đổi, và tự bảo vệ lẫn nhau, chống lại những áp lực bên ngoài.
Trở về thời xa xưa, khi mà gạo được xem là lương thực chủ yếu trên những hòn đảo ở phía đông châu Á, khoảng 5000 năm trước. Người ta đã bắt đầu sinh sống bằng nghề nông qua trồng trọt, săn bắn, nuôi gia súc, từng bước làm chủ đất đai, vườn tược. Tập họp lại thành nhóm, con người lập nên những cộng đồng để chia sẻ, trao đổi, và tự bảo vệ lẫn nhau, chống lại những áp lực bên ngoài.
Theo sự phát triển của cuộc sống, việc bảo vệ lãnh thổ, đất đai đã là chuyện tất yếu và chiến tranh trở thành mối đe doạ khủng khiếp mà con người phải gánh chịu. Ngược lại dòng lịch sử Nhật Bản, Samurai là một giai cấp chiến binh thị vệ đầu tiên do triều đại Mạc Phủ Đằng Nguyên (thế kỷ 12) thiết lập nhằm tạo ra một giai cấp chiến binh trung thành để bảo vệ ngôi vị Shogun của dòng họ Đằng Nguyên. Người nào muốn trở thành Samurai thì phải hội đủ ba yếu tố: trung thành – can đảm – danh dự. Để gìn giữ các yếu tố này một cách tuyệt đối, có trách nhiệm, các samurai phải qua những chuẩn bị cần thiết để có thể đương đầu với kẻ thù. Họ được tập luyện kiếm cung từ nhỏ, thực hành trà đạo, thi ca và hội họa. Từ đó, tinh thần Thần Đạo, Võ sĩ đạo đã dần dần thấm nhuần vào tư tưởng hành động của các samurai.
Cũng vào thời gian trước đó ít thế kỷ, tư tưởng Phật giáo, nhất là tinh thần an nhiên của Phật giáo Thiền tông vốn chuộng sự đơn giản và tĩnh lặng cũng ảnh hưởng mạnh đến xã hội Nhật đương thời. Sự an nhiên tạo cho các samurai sự bình tĩnh và bình thản trước mọi tình huống. Sự đơn giản giúp cho samurai nhìn nhận ngay cả sự sống chết cũng là một sự đơn giản, một sự nhẹ nhàng tựa như đời sống của hoa anh đào.
Khi trời trở lạnh đúng vào dịp nụ đã căng thì cũng sẽ giữ hoa lại không nở cho đến khi trời ấm lên lại. Hoa nở bung ra ít ngày, rồi một trận gió thổi qua hay một trận mưa xuân nhẹ đến, từng cánh anh đào mỏng manh nương theo làn gió lìa hoa, lìa cành. Đời sống của những đóa hoa anh đào thật ngắn ngủi, nhưng có hai lần trở thành tuyệt đẹp: khi hoa nở rực rỡ dưới ánh nắng xuân và khi hoa bay theo làn gió lìa cành. Samurai tự ví đời sống mình đẹp như đời sống của đóa hoa anh đào. Ở đó, sự sống và sự chết đều có nét đẹp khác nhau. Sự can đảm đã tạo dựng cho các samurai xem cái chết như là một điều vinh dự, một cái đẹp của cánh hoa đào rơi. Họ thường có câu "Nếu là hoa, nguyện làm hoa anh đào; Nếu là người, nguyện một kiếp samurai."
Khi trời trở lạnh đúng vào dịp nụ đã căng thì cũng sẽ giữ hoa lại không nở cho đến khi trời ấm lên lại. Hoa nở bung ra ít ngày, rồi một trận gió thổi qua hay một trận mưa xuân nhẹ đến, từng cánh anh đào mỏng manh nương theo làn gió lìa hoa, lìa cành. Đời sống của những đóa hoa anh đào thật ngắn ngủi, nhưng có hai lần trở thành tuyệt đẹp: khi hoa nở rực rỡ dưới ánh nắng xuân và khi hoa bay theo làn gió lìa cành. Samurai tự ví đời sống mình đẹp như đời sống của đóa hoa anh đào. Ở đó, sự sống và sự chết đều có nét đẹp khác nhau. Sự can đảm đã tạo dựng cho các samurai xem cái chết như là một điều vinh dự, một cái đẹp của cánh hoa đào rơi. Họ thường có câu "Nếu là hoa, nguyện làm hoa anh đào; Nếu là người, nguyện một kiếp samurai."
Trang phục, phụ trang
Người võ sĩ đạo có nhiều đặc quyền, họ được phép mang hai thanh kiếm khác nhau ở bên trái, một dài (「刀」－Katana hoặc「太刀」－Tachi), một ngắn (「脇差」－Wakisashi) và có thể thêm một con dao nhỏ được gọi là tanto「短刀」, thông thường dùng để mổ bụng tự sát (Harakiri hoặc Seppuki「腹切／切腹」). Tất cả những vũ khí này đã được sử dụng vào cuối thời Kamakura (1185-1333), trước đó cung tên là vũ khí chính. Người dân bình thường không được phép mang các loại vũ khí đó và có thể bị chém nếu có ý định chống đối võ sĩ đạo.
Về trang phục, giới võ sĩ đạo cũng khác. Thường thì họ mặc kimono. Ở giữa thế kỷ thứ 12 và 17 dưới triều đại Edo, bộ 2 mảnh Hitatare「直垂」rất phổ biến mà chúng ta thường thấy trong nhiều bộ phim như Kagemusha, Ran, Throne of Blood, Heaven and Earth... Bên cạnh đó, trên ngực áo của họ còn có mang phù hiệu tương tự như cờ xí của đạo quân shogun mà họ trực thuộc.
Sau một thời gian, hitatare mở đường cho bộ kamishimo mà các võ sĩ đạo hay mặc bên ngoài chiếc kimono của mình, phần trên được gọi là kataginu tương tự như một chiếc áo khoác ngoài, phần dưới gọi là hakama, hai ống quần rộng rãi và thoải mái hơn. Kiểu tóc của võ sĩ đạo có truyền thống theo lãnh chúa. Người Nhật vẫn có thói quen buộc một chùm tóc ở ngay trên đỉnh đầu, có lẽ ảnh hưởng từ Trung Quốc dưới triều Asuka-Nara và Heian. Kiểu Mitsu-ori, futatsu-yori cũng là những kiểu tóc rất phổ thông ở thế kỷ thứ 16.
Sau một thời gian, hitatare mở đường cho bộ kamishimo mà các võ sĩ đạo hay mặc bên ngoài chiếc kimono của mình, phần trên được gọi là kataginu tương tự như một chiếc áo khoác ngoài, phần dưới gọi là hakama, hai ống quần rộng rãi và thoải mái hơn. Kiểu tóc của võ sĩ đạo có truyền thống theo lãnh chúa. Người Nhật vẫn có thói quen buộc một chùm tóc ở ngay trên đỉnh đầu, có lẽ ảnh hưởng từ Trung Quốc dưới triều Asuka-Nara và Heian. Kiểu Mitsu-ori, futatsu-yori cũng là những kiểu tóc rất phổ thông ở thế kỷ thứ 16.
Kiểu cạo đầu ở trước trán cũng là thời trang của những năm đầu triều đại Edo, rất được các võ sĩ đạo hưởng ứng. Kiểu tóc này phù hợp với các võ sĩ đạo khi mang Eboshi「烏帽子」, được làm bằng vải đen và được buộc bằng những tua chỉ gấm. Qua kiểu ăn mặc này người chung quanh có thể nhận ra ai là võ sĩ đạo.
Ngoài eboshi dùng trong những lúc bình thường, người võ sĩ đạo trong thời chiến còn được trang bị áo giáp Kikou「機甲」rất nặng nề, khác biệt tuỳ theo cấp bậc trong giới võ sĩ đạo. Những loại áo giáp chiến đấu và những chiếc mũ Kabuto「兜」, mặt nạ Memyoroi「面」được làm bằng tre, vải, da, và kim loại đặc biệt để che chở toàn thân.
Hầu hết những nguyên tắc của người võ sĩ đạo đều dựa trên căn bản triết lý của đạo Khổng, đạo Phật và Thần đạo. Sau khi triều đại Meiji phục hưng (Minh hoàng Thiên trị, 1868-1912), những nguyên tắc của người võ sĩ đạo được duy trì và rèn luyện trong quân đội Nhật hoàng cho đến năm 1945. Ảnh hưởng này đã khống chế nhiều binh sĩ Nhật. Áp dụng nguyên tắc của người võ sĩ đạo trong Thế Chiến thứ II, không phản bội Tổ quốc, trung thành với Nhật hoàng nên họ đã tự sát trong danh dự để không bị bắt, đầu hàng hoặc trở thành tù nhân.
Cái chết đối với người võ sĩ đạo nhẹ như bông, nhưng chết trong danh dự hay chết trong ô nhục mới là vấn đề then chốt. Seppuku là một hình thức tự sát được xem là danh dự, đây là một phần truyền thống võ sĩ đạo, một phần mà những kiếm sĩ không thể từ chối. Seppuku được tiến hành ở ngoài chiến trường, bằng một nghi lễ đặc biệt, tất cả mọi người đều có thể tham dự và chứng kiến. Một khi người võ sĩ đạo đã tự mổ bụng mình, liền tiếp theo đó là đầu rơi. Chết như vậy đối với các võ sĩ đạo là một vinh quang, họ chết vì lãnh chúa để chứng minh lòng trung thành với chủ.
Cái chết đối với người võ sĩ đạo nhẹ như bông, nhưng chết trong danh dự hay chết trong ô nhục mới là vấn đề then chốt. Seppuku là một hình thức tự sát được xem là danh dự, đây là một phần truyền thống võ sĩ đạo, một phần mà những kiếm sĩ không thể từ chối. Seppuku được tiến hành ở ngoài chiến trường, bằng một nghi lễ đặc biệt, tất cả mọi người đều có thể tham dự và chứng kiến. Một khi người võ sĩ đạo đã tự mổ bụng mình, liền tiếp theo đó là đầu rơi. Chết như vậy đối với các võ sĩ đạo là một vinh quang, họ chết vì lãnh chúa để chứng minh lòng trung thành với chủ.
Truyền thống này sau đó đã không được các quan cao cấp trong nhiều triều đại của Nhật ủng hộ. Kể từ năm 1603, và một lần nữa vào năm 1663 thực hiện Seppuku đã bị cấm. Tuy vậy, hiện tượng tự sát vẫn không dứt hẳn… Ý nghĩ tự sát trong danh dự là cách giải thoát lý tưởng của nhiều người Nhật trong xã hội hiện đại. Nhật Bản là một trong những quốc gia trên thế giới có nhiều vụ tự sát. Họ tự sát có thể vì thất bại công việc làm ăn trên thương trường hoặc chỉ vì thi rớt. Yukio Mishima, một nhà văn lỗi lạc của Nhật đã chọn cách tự sát theo cung cách samurai vào năm 1970 để cảnh tỉnh người Nhật về nguy cơ xâm chiếm của văn minh Âu Mỹ. Người Nhật vẫn là một dân tộc có những đặc điểm kỷ luật mà các dân tộc khác khó có thể sống như họ được. Họ vẫn có được môt tinh thần trách nhiệm cao đối với xã hội.
Giờ đây, thế hệ trẻ Nhật Bản đang bị ảnh hưởng mạnh vì văn minh Âu Mỹ đang xâm lấn vào trong nếp sống của người Nhật. Chúng ta đang có cơ hội nhìn xem con thuyền Nhật Bản sẽ như thế nào trong những thập niên tới. Giai cấp samurai cuối cùng đã tan rã hơn 130 năm nay, nhưng tinh thần võ sĩ đạo của samurai vẫn mãi còn tiềm tàng trong tinh thần Nhật Bản.
Phẩm chất Võ Sĩ Đạo
Phẩm chất Võ Sĩ Đạo
Chỉ một vài thập kỷ sau khi giai cấp chiến binh Nhật Bản bị bãi bỏ và sau đó là “cái chết” của những chiến binh Smurai, nhưng những phẩm chất đặc trưng của “tinh thần võ sĩ đạo ấy vẫn được giữ lại và lưu truyền ngàn đời sau.
義 (Gi – Chính nghĩa): Đối với các Samurai việc đánh giá danh dự và công lý phải rất rõ ràng, trắng là trắng mà đen là đen. Họ luôn đặt danh dự và lòng tự trọng lên trên tiền bạc, không để những ham muốn cám dỗ làm sa ngã, tinh thần trượng nghĩa chống lại cái ác, cái xấu xa. Đối với họ, niềm tin không phải ở người khác, mà trong chính bản thân mình.
仁 (Jin – Nhân từ): Đó là sự từ bi cho người khác. Đó chính là sự cảm thông và bao dung, độ lượng, có thể dung chứa mọi bất đồng kể cả kẻ thù của mình, hay có thể nói đó là thuộc tính cao nhất của tinh thần. Lòng nhân từ có thể cuốn trôi bất cứ điều gì cản trở sức mạnh dưới sự ảnh hưởng của nó, cũng giống như sức mạnh của nước có thể dập tắt lửa. Sức mạnh của Samurai là để dùng cho lợi ích chung chứ không phải những toan tính, hận thù cá nhân.
勇 (Yuu – Can đảm): Đối với các võ sĩ, trốn tránh nguy hiểm có nghĩa là không còn sống. Samurai phải có tinh thần của một người anh hùng, nhưng không phải là sự hy sinh mù quáng, Samurai sáng suốt và mạnh mẽ, họ lấy sự tôn trọng và thận trọng thay thế nỗi sợ. Cái chết cho một nguyên nhân không xứng đáng được gọi là cái chết của một con vật. Người Nhật nói chung có triết lý rằng “nếu chết thì phải chết đẹp”, tinh thần võ sĩ đạo coi trọng cái chết, họ luôn quan niệm rằng “một cái chết có ý nghĩa, hơn là một cuộc sống vô nghĩa”.
礼 (Rai – Tôn trọng): Mọi hành động phải xuất phát từ sự thông cảm và tôn trọng lẫn nhau. Họ quan niệm: “Hình thức lịch sự cao nhất là sự tôn trọng”. Samurai không cần thiết phải tàn nhẫn để chứng minh sức mạnh của họ. Ngay cả với kẻ thù độc ác nhất các Samurai cũng phải tôn trọng chúng. Nếu không có phẩm chất này, họ nghĩ mình sẽ không hơn gì một con thú.
誠 (Makoto – Chính trực): Samurai đã nói là làm, không gì khác có thể cản trở. Không cần phải nhiều lời, không cần hứa gì thêm. Những gì Samurai nói ra sẽ được đảm bảo thực hiện.
名誉 (Meiyo – Danh dự): Ý thức về nhân phẩm là giá trị cốt lõi trong mỗi con người, “Mất danh dự giống như một vết sẹo trên cây mà theo thời gian, thay vì giúp cây phát triển lại làm cho nó còi cọc hơn”. Với các Samurai, người duy nhất được phán xét ta là “chính ta”, nên những hành động của bạn phải thể hiện chính con người của bạn và luôn được đánh giá cẩn trọng.
忠義 (Chuugi – tận tâm): Đây được xem là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất mà một võ sĩ phải có. Trong cuộc xung đột giữa lòng trung thành và tình cảm các võ sĩ không bao giờ có được sự lựa chọn nào khác ngoài lòng trung thành. “Một samurai buộc phải đấu tranh với trí tuệ và lương tâm của mình bằng cách thể hiện sự trung thành”. Samurai tự chịu trách nhiệm cho mỗi một hành động của mình bằng tất cả sự trung thành, không ích kỷ.
自制 (Jisei – Tự chủ): Các người võ sĩ đạo cần phải luộn tự chủ được bản thân, khỏi các cám dỗ thường ngày hay hối lộ tham nhũng. Họ còn cần phải luôn giữ vững sự bình tĩnh trong mọi tình huống để có thể đưa ra các quyết định thích hợp.
仁 (Jin – Nhân từ): Đó là sự từ bi cho người khác. Đó chính là sự cảm thông và bao dung, độ lượng, có thể dung chứa mọi bất đồng kể cả kẻ thù của mình, hay có thể nói đó là thuộc tính cao nhất của tinh thần. Lòng nhân từ có thể cuốn trôi bất cứ điều gì cản trở sức mạnh dưới sự ảnh hưởng của nó, cũng giống như sức mạnh của nước có thể dập tắt lửa. Sức mạnh của Samurai là để dùng cho lợi ích chung chứ không phải những toan tính, hận thù cá nhân.
勇 (Yuu – Can đảm): Đối với các võ sĩ, trốn tránh nguy hiểm có nghĩa là không còn sống. Samurai phải có tinh thần của một người anh hùng, nhưng không phải là sự hy sinh mù quáng, Samurai sáng suốt và mạnh mẽ, họ lấy sự tôn trọng và thận trọng thay thế nỗi sợ. Cái chết cho một nguyên nhân không xứng đáng được gọi là cái chết của một con vật. Người Nhật nói chung có triết lý rằng “nếu chết thì phải chết đẹp”, tinh thần võ sĩ đạo coi trọng cái chết, họ luôn quan niệm rằng “một cái chết có ý nghĩa, hơn là một cuộc sống vô nghĩa”.
礼 (Rai – Tôn trọng): Mọi hành động phải xuất phát từ sự thông cảm và tôn trọng lẫn nhau. Họ quan niệm: “Hình thức lịch sự cao nhất là sự tôn trọng”. Samurai không cần thiết phải tàn nhẫn để chứng minh sức mạnh của họ. Ngay cả với kẻ thù độc ác nhất các Samurai cũng phải tôn trọng chúng. Nếu không có phẩm chất này, họ nghĩ mình sẽ không hơn gì một con thú.
誠 (Makoto – Chính trực): Samurai đã nói là làm, không gì khác có thể cản trở. Không cần phải nhiều lời, không cần hứa gì thêm. Những gì Samurai nói ra sẽ được đảm bảo thực hiện.
名誉 (Meiyo – Danh dự): Ý thức về nhân phẩm là giá trị cốt lõi trong mỗi con người, “Mất danh dự giống như một vết sẹo trên cây mà theo thời gian, thay vì giúp cây phát triển lại làm cho nó còi cọc hơn”. Với các Samurai, người duy nhất được phán xét ta là “chính ta”, nên những hành động của bạn phải thể hiện chính con người của bạn và luôn được đánh giá cẩn trọng.
忠義 (Chuugi – tận tâm): Đây được xem là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất mà một võ sĩ phải có. Trong cuộc xung đột giữa lòng trung thành và tình cảm các võ sĩ không bao giờ có được sự lựa chọn nào khác ngoài lòng trung thành. “Một samurai buộc phải đấu tranh với trí tuệ và lương tâm của mình bằng cách thể hiện sự trung thành”. Samurai tự chịu trách nhiệm cho mỗi một hành động của mình bằng tất cả sự trung thành, không ích kỷ.
自制 (Jisei – Tự chủ): Các người võ sĩ đạo cần phải luộn tự chủ được bản thân, khỏi các cám dỗ thường ngày hay hối lộ tham nhũng. Họ còn cần phải luôn giữ vững sự bình tĩnh trong mọi tình huống để có thể đưa ra các quyết định thích hợp.
Có lẽ đây là một giá trị tinh thần không phải một sớm một chiều mà một dân tộc nào cũng đạt được như họ. Một cây Anh Đào cho dù có nở rộ cả cây nhưng quả thật một cây Anh Đào cũng không có gì hấp dẫn lắm cho người thưởng ngoạn. Nhưng một vườn Anh Đào nở rộ bên chùa, một rừng Anh Đào nở rộ trên núi thì người ta mới thấy được cái vẻ đẹp thật lạ lùng của xứ Phù Tang.
Ad: LH
※-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------※
Ｏ(≧∇≦)Ｏ Share mạnh bài viết cho bạn bè của mình cùng biết nào !!! Ｏ(≧∇≦)Ｏ
※-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------※
📚 Trường Nhật ngữ SANKO Việt Nam
🏠 Lầu 3, Tòa nhà Phụ nữ, số 20, Nguyễn Đăng Giai, P. Thảo Điền, Quận 2, TPHCM
📞 Hotline: 0903 308 962
📩 Email: sanko@sgi-edu.com
🌐 Website: nhatngusanko.com
👉 Bạn có thể để lại "Họ Tên, SĐT, nội dung cần tư vấn", bên trường sẽ liên hệ với bạn để giải đáp thắc mắc cho bạn trong thời gian sớm nhất.
Đăng ký học ở form dưới đây
Các tin bài khác
- Giới thiệu về Monorail- tàu điện hiếm có của Nhật (11/05/2021)
- Tiếng nhật giao tiếp【Kính ngữ】 (22/04/2021)
- Tiếng nhật giao tiếp (15/04/2021)
- Bây giờ có thể đi du lịch Nhật Bản không? Tình hình dịch virus Corona tại Nhật (08/04/2021)
- Bạn có biết ? Những điều về núi Phú Sĩ (30/03/2021)
- Lịch sử manga Nhật Bản (02/06/2018)
- Lễ hội Nhật Bản: SETSUBUN (31/05/2018)
- Mèo thần tài Maneki Neko (30/05/2018)
- Lễ hội Nhật Bản: OHANAMI (30/05/2018)
- Búp bê Daruma (30/05/2018)
Địa chỉ: Lầu 3, Tòa nhà Phụ Nữ, số 20, Nguyễn Đăng Giai, P.Thảo Điền, TP. Thủ Đức, TP HCM.
Điện thoại: (028) 37445217 / 37445218
Hotline: 0903-308-962
Email: info@sgi-edu.com
Điện thoại: (028) 37445217 / 37445218
Hotline: 0903-308-962
Email: info@sgi-edu.com
